گزاره چیست؟

خب در این مقاله با یک سوال مواجه هستیم که «گزاره چیست؟» برای پاسخ کامل به این سوال لازم است دو جنبه را در نظر بگیریم یکی اینکه گزاره چه چیزی است و دیگر اینکه گزاره چه چیزی نمی باشد؟ برای شفاف سازی و فهم بهتر موضوع، ابتدا به این مساله اشاره می کنیم که گزاره چه چیزی نیست تا از طریق آن بعدا بتوان با دید بهتری به چیستی و ماهیت گزاره پی برد.

گزاره چه چیزی نمی باشد؟

امید و آرزو: جملاتی که حاوی امید و آرزو هستند گزاره نیستند، مثل اینکه بگوییم ای کاش بیشتر درس خوانده بودم، ای کاش در یک دانشگاه بهتر قبول شده بودم و …

عواطف و احساسات: جملاتی که مربوط به بیان عواطف انسانی و یا ابراز احساس چه مثبت و چه منفی نسبت به یک موضوع می باشند، گزاره نیستند، مثل اینکه بگوییم این نوع رفتار واقعا تاسف بار است، چقدر هوا امروز سرد شده است، چه تصادف وحتشناکی و …

سوال و پرسش: بسیاری از جملات بیان شده توسط انسان ها سوالاتی بوده که برای افزایش اطلاعات نسبت به یک موضوع که برای ما مجهول می باشد، مطرح شده است که گزاره نمی باشند، مثل اینکه بپرسیم مدیر عامل این شرکت کیست؟ خانم عباسی چه ساعتی امروز سرکار می آیند؟ در رابطه با این موضوع چه کسی قرار است تصمیم بگیرد؟ به نظر شما کی زمان مناسب برای تزریق این واکسن می باشد؟ آیا این هفته به مسافرت برویم یا هفته بعد؟ و ….

دستور و امر و درخواست: هنگامی که به صورت مودبانه از کسی درخواست انجام کاری را داریم و یا اینکه می خواهیم به کسی امر کنیم، طبیعتا منظور خود را با یک جمله بیان می کنیم که این جمله نیز جز دسته گزاره ها به حساب نمی آید، مثل اینکه بگوییم: بایستی صبح ها زودتر سرکار خود حاضر شوید، لطفا چتر را بیاورید، از این به بعد قبل از حضور در جلسه، دستور جلسه را به صورت کامل مطالعه نمایید و …

چه چیزی گزاره می باشد؟

حال که به خوبی متوجه شدیم که چه چیزی گزاره نیست، نوبت به تعریف دقیق و شفاف گزاره رسیده است، در واقع گزاره ها جملاتی می باشند که به شکل جمله خبری بیان شده و در رابطه با یک موضوع اطلاعاتی (درست یا غلط) را ارائه می دهند. مثل اینکه بگوییم: کشور فرانسه در قاره اروپا قرار دارد که یک گزاره درست (صحیح) می باشد یا ینکه بگوییم پله عضو تیم ملی فوتبال آرژانتین بود که یک گزاره نادرست (اشتباه، غلط) می باشد. درستی یا نادرستی یک گزاره را ارزش آن گزاره می نامند که حالت صفر و یکی داشته و همواره یک و فقط یکی از دو حالت درست یا نادرست می باشد. در صورتیکه یک گزاره درست باشد، در جدول ارزش گزاره ها در زبان فارسی جلوی آن حرف «د» که ابتدای کلمه «درست» است، قرار داده می شود. به صورت مشابه ارزش یک گزاره درست در زبان انگلیسی با حرف T که ابتدای کلمه انگلیسی True است، نشان داده می شود. همچنین در صورتیکه یک گزاره نادرست باشد، در جدول ارزش گزاره ها در زبان فارسی جلوی آن حرف «ن» که ابتدای کلمه «نادرست» است، قرار داده می شود. به صورت مشابه ارزش یک گزاره نادرست در زبان انگلیسی با حرف F که ابتدای کلمه انگلیسی False است، نشان داده می شود. در پایان بد نیست بدانید که معادل لاتین گزاره، Proposition می باشد.