متغیر اسمی (غیرترتیبی)

متغیر اسمی یا طبقه ای (غیرترتیبی Nominal) یک نوع از متغیرهای کیفی می باشد. در این نوع متغیر همان طور که از نام آن مشخص است از اسامی برای طبقه بندی موجودیت های مورد مطالعه استفاده می شود. این موجودیت ها می توانند اشیای فیزیکی، افراد، حیوانات، گیاهان و یا ویژگی هایی باشند.

مثال ۱ برای متغیر اسمی (مقیاس اسمی):

معروف ترین مثال برای متغیر اسمی جنسیت انسان ها می باشد که به دو گروه زن یا مرد تقسیم بندی می شود. در این حالت از دو اسم “زن” و “مرد” برای بیان حالات مفهوم جنسیت استفاده کرده ایم. به جای آن می توانیم سایر حالات قراردادی را در ارتباط با مقوله جنسیت در نظر بگیریم که به عنوان نمونه برخی از آنها عبارتند از:

• مذکر و مونث (در این حالت به جای مرد و زن اسامی مذکر و مونث برای طبقه بندی افراد بر اساس ویژگی جنسیت مورد استفاده قرار گرفتند)
• الف و ب که مثلا وقتی می گوییم الف یعنی مردها و وقتی می گوییم ب یعنی زن ها
• آقا و خانم
• ۱ و ۲ که مثلا منظور از ۱ مرد و منظور از ۲ زن می باشد.

دقت نمایید که در حالت آخر از دو عدد برای طبقه بندی گروه های جنسیتی استفاده کردیم. باید توجه داشت که روابط بین اعداد دیگر در اینجا موضوعیت و مفهومی ندارد. یعنی نمی توان گفت چون عدد ۲ دو برابر عدد ۱ است پس خانم ها ۲ برابر آقایان می باشند!!!! در اینجا صرفا یک حالت قراردادی اسمی از اعداد مورد نظر بوده است (مشابه الف و ب)