داده کاوی در پزشکی و سلامت

صنعت سلامت طبق آمار و ارقام بزرگترین صنعت و کسب و کار دنیا می باشد. علاوه بر ارقام بالای مربوط به گردش مالی این صنعت، حساسیت موضوعات و مسائل مربوط به پزشکی و سلامت نیز بر کسی پوشیده نیست چرا که این صنعت با جان انسان ها سر و کار دارد. از همین رو داده کاوی با در اختیار داشتن مجموعه ای از ابزارهای متنوع توانسته در سال های اخیر، یافته های جالب و کاربردی را در رابطه با پزشکی و سلامت ارائه دهد و توجه محققین، دانشگاه ها، موسسات تحقیقاتی و شرکت های فعال در سلامت (از قبیل بیمارستان ها، بیمه های سلامت، شرکت های دارویی، آزمایشگاه های تشخیص طبی و …) را به خود معطوف نماید. 

طبقه بندی کاربردهای داده کاوی در پزشکی و سلامت

تحلیل های مستخرج از داده کاوی و کاربرد آن در حوزه پزشکی و سلامت را می توان در سه گروه اصلی زیر طبقه بندی نمود:

• تحلیل های توصیفی (Descriptive analytics): که این گروه از تحلیل ها به دنبال ارائه توصیف و تشریح اتفاقات و مسائل رخ داده می باشند. مثلا اینکه وضعیت بیمار به چه صورت می باشد؟ ریشه ها و دلایل بروز یا تشدید این بیماری چه می باشند؟ همه گیری و اپیدمی در رابطه با این نوع از بیماری ها به چه صورت اتفاق می افتد؟ و تحلیل مسائلی از این قبیل در این گروه جای می گیرند.
• تحلیل های پیشگویانه (Predictive analytics): این نوع از تحلیل ها به دنبال ارائه یک پیش بینی از آینده می باشند. مثلا این تیپ سوالات در این نوع تحلیل ها مورد توجه می باشند: واکنش بدن بیمار پس از مصرف این دارو به چه صورت می باشد؟ در ظرف یک ماه آینده چند نفر در شهر تهران مبتلا به این نوع از آنفلونزا خواهند شد؟ در طول ۱۰ سال آینده چه گروه های سنی و رفتاری بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند؟ و ….
• تحلیل های تجویزی (Prescriptive analytics): این نوع از تحلیل ها مهم ترین و چالشی ترین گروه می باشند. هدف در اینجا پاسخ به این سوال است که در برابر موضوعات رخ داده (نظیر بیماری ها) چه نوع واکنشی باید داشت و چه تجویزی را باید ارائه داد که اثربخش تر باشد؟ مثلا اینکه: برای بهبود این بیماری کدام رژیم غذایی و دارویی از همه موثرتر است؟ 

قبل از هر چیزی وظیفه یک تحلیل گر و کلا هر فردی که در فضای کاربرد داده کاوی در پزشکی و سلامت مایل به فعالیت و تحقیق است، این است که نوع تحلیل ها و زمینه تحقیق خود را مشخص نماید که در کدام گروه یا گروه ها از طبقه بندی سه گانه فوق قرار می گیرد. این امر موجب می شود تا محقق با دید بهتر و بدون سردرگمی در مراحل بعدی تحقیق نیز بتواند به صورت هدفمند تحقیق خود را به انجام برساند. در واقع تعیین طبقه بندی مورد نظر از بین سه گروه فوق نقشی به مانند ستاره قطبی داشته و در تمامی مراحل بعدی تحقیق یا تحلیل، به کلیه فعالیت های محقق و تحلیل گر جهت می دهد.