مقالات آمار و احتمال
احتمال کیفی و احتمال کمی
آذر
- بسیاری از اوقات در زندگی روزمره در رابطه با احتمال رخداد یک واقعه در آینده با اعداد حدودی و تقریبی استفاده می کنیم. مثلا می گوییم با احتمال ۹۰ درصد در بازی هفته آینده برابر کامبوج ایران پیروز می شود. وقتی که عدد ۹۰ را در این جمله می شنویم منظور گوینده این نیست که دقیقا بر اساس یک سری محاسبات به عدد ۹۰ رسیده باشد و بعد از آن این جمله را بیان نموده است. بلکه یک احساس کیفی و اعتقاد را بیان می دارد و به خاطر تاکید و اینکه معتقد است که تیم ایران شانس زیادی در بازی آینده برای پیروزی دارد از عدد ۹۰ استفاده می نماید. این نوع اظهارنظرها بر اساس احتمال کیفی رقم می خورند. معمولا در رابطه با احتمال کیفی موارد زیر صدق می کند:
- استفاده از اعداد رند
معمولا در احتمال های کیفی از اعداد رند خصوصا ضرایب ۵ و ۱۰ مثل ۵۰ و ۹۰ و … استفاده می شود. تا حالا پیش نیامده که کسی برای بیان یک احتمال کیفی که صرفا بر اساس ذهنیت و حس وی نسبت به موضوع مورد نظر است از یک عدد غیر رند استفاده نماید و مثلا بگوید با احتمال ۵۷ درصد تیم سپاهان در بازی فردا پیروز می شود یا اینکه بگوید با احتمال ۶۶.۷۵ درصد ایران در وزنه برداری سنگین وزن در المپیک صاحب مدال می شود.
- استفاده از اعداد نزدیک به ۱۰۰ یا صفر درصد
در برخی مواقع وقتی می خواهیم به صورت نزدیک به یقین از رخداد یا عدم رخداد یک موضوع صحبت کنیم از اعداد نزدیک به ۱۰۰ یا صفر (ممکن است این اعداد غیر رند هم باشند) استفاده می کنیم. مثلا می گوییم به احتمال ۹۹ درصد مدیر بخش بازاریابی به زودی تغییر می کند یا می گوییم دوست من علی فقط یک درصد شانس قبولی در رشته و دانشگاه مورد علاقه اش را دارد.
- بیان اهداف مقایسه ای
بسیاری از اوقات در احتمال های کیفی از اهداف مقایسه ای استفاده می شود. در این گونه مواقع ما به صورت دقیق و مشخص احتمال رخداد وقایع مختلف را محاسبه نکردیم اما می دانیم که یک واقعه شانس رخداد بیشتری نسبت به واقعه دیگر دارد. مثلا می گوییم در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شانس پیروزی کاندید جمهوری خواه ۶۰ درصد و کاندید دموکرات ۴۰ درصد است. این مورد نیز یکی از کاربردهای احتمال کیفی می باشد.
در نقطه مقابل احتمال کیفی احتمال کمی قرار دارد که در آن به صورت دقیق و کامل و مشخص از نظر محاسباتی احتمال رخداد یک واقعه بررسی می شود. مثلا می گوییم احتمال اینکه عدد ۶ در پرتاب یک تاس سالم ظاهر شود یک ششم یا دقیقا ۱۶.۶۶۶۶۷ درصد می باشد.
